سرفصل ها
وظایف سازمان ثبت احوال
طبق ماده ۱ قانون ثبت احوال، وظایف سازمان ثبت احوال کشور به قرار زیر است:
الف) ثبت ولادت و صدور شناسنامه
ب) ثبت واقعه فوت و صدور گواهی وفات
ج) تعویض شناسنامههای موجود در دست مردم
د) ثبت ازدواج و طلاق و نقل تحولات
هـ) صدور گواهی ولادت برای اتباع خارجی
و) تنظیم دفاتر ثبت کل جمعآوری و تهیه کل وقایع و نام خانوادگی
ز) جمعآوری و تهیه آمار انسانی سراسر کشور و انتشار آن
ح) وظایف مقرر دیگری که طبق قانون به عهده سازمان گذاشته شده است.
ثبت واقعه ی ولادت
* طبق ماده ۱۵ قانون ثبت احوال، ثبت ولادت باید مستند به تصدیق پزشک یا مامای رسمی یا موسسهای که طفل در آنجا متولد گردیده است باشد، در غیر این صورت واقعه به تصدیق دو نفر گواه ثبت میشود.
تبصره: مهلت اعلام ولادت پانزده روز از تاریخ ولادت طفل است روز ولادت و تعطیل رسمی بعد از آخرین روز مهلت به حساب نمیآید و در صورتی که ولادت در اثناء سفر زمینی یا هوایی یا دریایی رخ دهد مهلت اعلام آن از تاریخ رسیدن به مقصد محسوب میشود.
* طبق ماده ۱۶ قانون ثبت احوال، اعلام و امضای دفتر ثبت کل وقایع به ترتیب به عهده اشخاص زیر خواهد بود:
۱- پدر یا جد پدری
۲- مادر در صورت غیبت پدر و در اولین موقعی که قادر به انجام این وظیفه باشد.
۳- وصی یا قیم یا امین
۴- اشخاصی که قانونا عهدهدار نگهداری طفل میباشند.
۵- متصدی یا نماینده موسسهای که طفل به آنجا سپرده شده است.
۶- صاحب واقعه که سن او از ۱۸ سال تمام به بالا باشد.
تبصره: در صورتی که ازدواج پدر و مادر طفل به ثبت نرسیده باشد، اعلام ولادت و امضای اسناد متفقا به عهده پدر و مادرخواهد بود و هرگاه اتفاق پدر و مادر در اعلام ولادت امکانپذیر نباشد، سند طفل با اعلام یکی از ابوین که مراجعه میکند با قید نام کوچک طرف غایب تنظیم خواهد شد. اگر مادر اعلام کننده باشد نام خانوادگی مادر به طفل داده میشود.
* طبق ماده ۱۷ قانون ثبت احوال، هرگاه ابوین طفل معلوم نباشند؛ سند یا نام خانوادگی آزاد و نامهای فرضی در محل اسامی ابوین تنظیم میگردد. تصحیح اسامی فرضی یا تکمیل مشخصات ناقص به موجب اقرارنامه موضوع ماده ۱۲۷۳ قانون مدنی با حکم دادگاه یا مدارک حصر وراثت به عمل خواهد آمد و نام خانوادگی طبق احکام مربوط به نام خانوادگی اصلاح خواهد شد. موضوع فرضی بودن اسامی پدر و مادر در شناسنامه منعکس نخواهد شد.
* طبق ماده ۱۸ قانون ثبت احوال، نماینده یا مامور ثبت احوال ولادت طفل فاقد ولی (پدر یا جد پدری) را ثبت و مراتب را برای اقدام قانونی به دادستان اطلاع خواهد داد.
تبصره: در صورتی که طفل در مکانی متولد شود که خروج از آن ممنوع یا محتاج به اجازه مخصوص باشد مانند ندامتگاه، کانون اصلاح و تربیت و غیره، متصدیان این سازمانها مکلف به اطلاع واقع و ایجاد تسهیلات لازم برای انجام وظایف صاحب واقعه میباشند.
* طبق ماده ۱۹ قانون ثبت احوال، ماما یا پزشکی که در حین ولادت حضور و در زایمان دخالت داشته مکلف به صدور گواهی ولادت و ارسال یک نسخه آن به ثبت احوال محل در مهلت اعلام میباشد.
* طبق ماده ۲۱ قانون ثبت احوال، هرگاه از وضع حمل بیش از یک طفل متولد شود برای هر یک دفتر ثبت کل وقایع جداگانه به ترتیب تولد و با ذکر ساعت ولادت تنظیم خواهد شد.
ثبت واقعهی فوت
وفات متوفی به دو صورت است:
۱- فوت حقیقی ۲- فوت فرضی
فوت حقیقی: هرگاه فرد به حالت طبیعی فوت نماید و گواهی پزشکان نیز واقعه فوت را تصدیق کند فوت حقیقی است.
فوت فرضی: اگر فرد دچار غیبت طولانی مدت شود و کسی از او خبر نداشته باشد به این فرد غایب مفقودالاثر میگویند و فوت فرضی محسوب میگردد. طبق ماده ۱۰۱۱ قانون مدنی، غایب مفقودالاثر کسی است که از غیبت او مدت بالنسبه مدیدی گذشته و از او به هیچ وجه خبری نیست.
* طبق ماده ۲۲ قانون ثبت احوال، وفات هر کس اعم از ایرانی یا خارجی و همچنین ولادت طفلی که مرده به دنیا آمده یا بلافاصله پس از ولادت بمیرد باید به مامور یا نماینده ثبت احوال اعلام شود.
وفات ایرانیان در خارج از کشور به ماموران کنسولی محل اقامت یا به نزدیکترین ماموران کنسولی ایران یا به سازمان ثبت احوال کشور اعلام میشود.
وفات ایرانیان و خارجیان ساکن کشور را ماموران و نمایندگان ثبت احوال، وفات ایرانیان در خارج از کشور را بر حسب محل اعلام، ماموران کنسولی ایران یا ماموران و یا نمایندگان ثبت احوال ثبت میکنند، وفات باید در سند ثبت وفات و همچنین در دفتر ثبت کل وقایع در صفحات مربوط به در گذشته و پدر و مادر او و شناسنامه متوفی ثبت و امضاء و مهر گردد.
وفات خارجیان پس از ثبت به شهربانی محل اعلام میشود و یک نسخه گواهی به سازمان ثبت احوال کشور فرستاده خواهد شد که به وزارت امور خارجه ارسال گردد.
تبصره: گواهی وفات به هر شخصی که درخواست کند تسلیم میگردد.
* طبق ماده ۲۳ قانون ثبت احوال، در سند ثبت وفات باید اطلاعات زیر قید گردد:
۱- محل، روز، ماه و سال وفات و تاریخ ثبت
۲- نام و نام خانوادگی و جنس و تاریخ تولد و شغل و شماره شناسنامه و شناسنامه درگذشته یا پروانه اقامت و تاریخ و محل صدور شناسنامه یا پروانه اقامت
۳- علت وفات در صورتی که مشخص باشد.
۴- نام و نام خانوادگی و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه پدر و مادر درگذشته
۵- نام و نام خانوادگی و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه و محل اقامت و سمت اعلامکننده
۶- نام و نام خانوادگی و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه و محل اقامت و شغل گواهان
۷- نام و نام خانوادگی و امضای نماینده یا مامور ثبت احوال و اثر مهر
۸- شماره و سری برگ مخصوص ثبت وفات
۹- محل توضیحات
* طبق ماده ۲۴ قانون ثبت احوال، واقعه وفات باید طبق تصدیق پزشک و در صورت نبودن پزشک با حضور دو نفر گواه ثبت گردد.
در مورد طفلی که مرده به دنیا آمده یا بلافاصله پس از تولد بمیرد در صورت وجود پزشک در محل، تصدیق پزشک ضروری است و در صورت نبودن پزشک گواهی دو نفر کافی است.
پزشکی که وقوع وفات به او اطلاع داده میشود در هر مورد مکلف به معاینه جسد و صدور تصدیق یا اظهار نظر میباشد و در صورت امکان تشخیص علت وفات باید تصدیق شود و به هر حال یک نسخه از تصدیق یا اظهارنظر خود را باید به ثبت احوال محل در مهلت مقرر ارسال نمایند.
* طبق ماده ۲۵ قانون ثبت احوال، مهلت اعلام وفات ده روز از تاریخ وقوع یا وقوف بر آن است.
روز وفات و تعطیل رسمی بعد از آخرین روز مهلت به حساب نمیآید و در صورتی که وفات در اثناء سفر رخ دهد مهلت اعلام آن از تاریخ رسیدن به مقصد محاسبه خواهد شد.
تبصره: ترتیب ثبت وقایع ولادت و وفاتی که پس از انقضای مهلت مقرر اعلام شود در آییننامه اجرایی این قانون تعیین خواهد شد.
* طبق ماده ۲۶ قانون ثبت احوال، اعلام وفات و امضای سند ثبت وفات به ترتیب به عهده یکی از اشخاص زیر است:
۱- نزدیکترین خویشاوند متوفی که در موقع وفات حاضر بوده است.
۲- متصدی یا صاحب مکانی که وفات در آن رخ داده است یا نماینده او
۳- هر شخصی که در موقع وفات حاضر بوده است.
۴- ماموران انتظامی یا کدخدا
تبصره: متصدیان گورستان یا دفن، مکلف به اطلاع وفات به ثبت احوال هستند.
* طبق ماده ۲۷ قانون ثبت احوال، در صورتی که وفات یا ولادت طی نامه رسمی از طرف ماموران انتظامی یا قضایی و یا سایر مقامات اعلام شود شماره و تاریخ اعلامنامه در سند درج و به منزله امضای سند خواهد بود.
* طبق ماده ۲۸ قانون ثبت احوال، در موارد زیر اعلام وفات به عهده مقامات زیر است:
۱- در صورتی که وفات در اثر بروز سوانح از قبیل زلزله، سیل، طوفان و آتشسوزی واقع شود مقامات انتظامی یا گروههای امدادی حاضر در محل مکلفند واقعه وفات را ضمن ارسال صورت حاوی نام و نام خانوادگی و حتیالمقدور شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه و سن متوفی اعلام نمایند.
۲- وفات نظامیانی که در زمان صلح در سربازخانه و یا ضمن مانورهای نظامی یا در زمان جنگ واقع میشود وسیله فرمانده قسمت با تعیین نام و نام خانوادگی و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه اعلام میگردد.
* طبق ماده ۲۹ قانون ثبت احوال، در مواردی که مشخصات متوفی معلوم نشود یا به بعضی از اطلاعاتی که باید در سند قید شود دسترسی نباشد در سند ثبت وفات به جای مشخصات عبارت (نامعلوم) نوشته میشود تکمیل مشخصات نامعلوم با هیات حل اختلاف خواهد بود.
* طبق ماده ۳۰ قانون ثبت احوال، مدرک ثبت فوت فرضی غائب مفقودالاثر حکم قطعی دادگاه است. مدیران دفاتر دادگاههایی که حکم قطعی فوت فرضی غایب مفقودالاثر از آن دادگاه صادر شده مکلفند یک نسخه از رای صادره را طی نامه رسمی به ثبت احوال محل ارسال دارند.
* نکته: اگر غایب مفقودالاثر بازگردد در صورت ثبت حکم موت فرضی باید دادخواست ابطال واقعه فوت داده شود.\
صدور شناسنامه
* طبق ماده ۳۶ قانون ثبت احوال، شناسنامه از روی دفاتر ثبت کل وقایع صادر و دارای مشخصات و اطلاعات زیر میباشد:
۱- آرم جمهوری اسلامی ایران
۲- محل مخصوص انگشتنگاری و شماره کلاسمان آن
۳- محل الصاق عکس
۴- شماره شناسنامه
۵- نام و نام خانوادگی و جنس دارنده آن
۶- تاریخ تولد به ترتیب روز و ماه و سال هجری شمسی و قمری
تبصره: ذکر تاریخ هجری قمری از هنگام اجرای طرح تعویض شناسنامه برای نوزادان الزامی است.
۷- محل تولد به ترتیب شهرستان، بخش، دهستان، (شهر/روستا)
۸- نام و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه ابوین
۹- تاریخ تنظیم سند به ترتیب روز و ماه و سال هجری شمسی
۱۰- محل تنظیم سند به ترتیب حوزه، شهرستان، بخش، دهستان(شهر/روستا)
۱۱- نام و نام خانوادگی مامور تنظیمکننده سند و امضای مامور صدور و مهر اداره
۱۲- شماره مسلسل و سری مخصوص شناسنامه
۱۳- محل مخصوص ثبت ازدواج، طلاق وفات همسر، ولادت فرزندان و وفات صاحب شناسنامه
۱۴- محل توضیحات
۱۵- محل مخصوص مهر انتخابات
تبصره ۱: شناسنامههای نمونه جدید افرادی که به سن ۱۵ سال تمام میرسند، باید ملصق به عکس همان سال و اثر انگشت و کلاسمان انگشتنگاری صاحب آن باشد.
تبصره ۲: شناسنامه اولیه باید در ۳۰ سالگی تمام با عکس همان سال صاحب آن تجدید شود.
صاحب شناسنامه پس از رسیدن به سن ۳۰ سال مکلف است ظرف یک سال برای تجدید آن مراجعه نماید.
تبصره ۳: صدور شناسنامه مجدد و یا گواهی ولادت اتباع خارجه مطابق مقررات آییننامه اجرائی این قانون خواهد بود.
تبصره ۴: به استثنای سازمان ثبت احوال کشور، دفاتر اسناد رسمی ازدواج و طلاق، نمایندگیهای دولت جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور، اداره تشخیص هویت و پلیس بینالملل و اداره کل انتخابات هیچ یک از ارگانها و نهادها و موسسات دولتی و بخش خصوصی حق نقش مهر و درج هیچ گونه مطلب و یا آثار دیگری بر روی شناسنامه را ندارند متخلف از این امر تحت پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت.
تعویض شناسنامه
شناسنامه در موارد زیر قابل تعویض است:
۱- تعویض شناسنامههای نمونه قدیم دراجرای قانون ثبت احوال
۲- تعویض شناسنامههای نمونه جدید مستعمل
۳- تعویض شناسنامه ناشی از اجرای احکام صادره از محاکم دادگستری، تصمیمات متخذه هیئتهای حل اختلاف و آرای صادره از کمیسیونهای تشخیص سن یا مصوبات نام خانوادگی
۴- تجدید شناسنامه بعد از رسیدن فرد به سن ۳۰ سالگی برای تعویض عکس
۵- تعویض شناسنامه بعد از رسیدن فرد به ۱۵ سال تمام
چه کسانی میتوانند درخواست تعویض شناسنامه نمایند؟
۱- اشخاص ۱۸ سال به بالا
۲- افراد کمتر از ۱۸ سال که حکم رشد داشته باشند.
۳- پدر یا جد پدری با ارائه شناسنامه برای فرزندان کمتر از ۱۸ سال
۴- مادر تا وقتی که در قید زوجیت پدر طفل باشد.
۵- سرپرست قانونی، قیم، امین و وصی برای افراد کم سن و محجور (کودک، مجنون، سفیه) با ارائه مدارک مستند که سمت او احراز شده باشد.
شاید به مطالب زیر علاقه مند باشید :
۱ – نمونه آرای کلاهبرداری ملکی
ارسال دیدگاه