سرفصل ها
مهریه یا صداق چیست؟
مهریه یا صداق مالی است که زوجه بر اثر عقد ازدواج مالک آن می شود و یکی از مهمترین حقوق مالی زوجه است و زوج ملزم به پرداخت آن به زن می باشد. طبق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی به مجرد عقد، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید. در واقع زوجه هر زمان که اراده بنماید می تواند مهر خود را مطالبه و درخواست نماید و زوج نیز پس از مطالبه زن، باید آن را به وی بپردازد.
تعیین مهریه در عقد دائم شرط لازم و ضروری برای صحت عقد نمی باشد؛ بنابراین در صورتی که در زمان عقد، مهریه ای تعیین نشده باشد، نیز عقد صحیح است و طرفین می توانند بعد از ازدواج در مورد مهریه توافق کنند.
مهریه از نظر اسلام
از دیدگاه اسلام، مهریه یا صداق تنها جنبه ی مادى و اقتصادى ندارد؛ بلکه بسیارى از ابعاد معنوى و تربیتى که حاکى از پیوند محبت و عشق و بقا و تکامل بوده نیز منظور شده است. از نظر اسلام، مهریه تجلی فطرت و طبیعت است؛ مهریه قانون عشق و جذب است؛ مهریه نشانه ی حیا و عزت زن است؛ همچنین مهریه باعث حفظ و بقای خانواده شده و باعث تعادل اقتصادی می گردد.
مهریه از نظر قرآن
خداوند متعال در آیه چهارم سوره مبارکه نساء می فرماید: «وَ آتُوا النِّساءَ صَدُقاتِهِنَّ نِحْلَه»
«و مهرهای زنان را با میل قلبی و به عنوان هدیه به آنها بدهید.»
در این آیه، کلمه ی «نحله» به معنی هدیه است و نشان می دهد که مهریه در واقع هدیه ای برای زن است که پرداخت آن را بر عهده مرد گذاشته است و این آیه تصریح می کند که مهریه را به زن خود بدهید؛ چون این هدیه ای برای اوست، نه سرپرستانش.
انواع مهریه کدام است؟
۱- مهرالمسمی : اگر مهر ضمن عقد نکاح یا پس از آن به رضایت طرفین تعیین شود مهرالمسمی نامیده می شود. مهرالمسمی مال معینی است که به عنوان مهر با توافق زوجین تعیین می شود یا شخصی که زوجین انتخاب کرده اند.
۲- مهرالمثل : مهری که بر حسب عرف و با توجه به وضع زن از لحاظ سن، تحصیلات، موقعیت خانوادگی و اجتماعی و بر حسب زمان و مکان تعیین می شود.
موارد تعیین مهرالمثل عبارتند از:
* هرگاه مهرالمسمی تعیین نشده باشد و نزدیکی واقع شده باشد.
* اگر در عقد نکاح، شرط عدم مهر شده باشد؛ پس از وقوع نزدیکی زن مستحق مهرالمثل است .
* در مواردی که مهرالمسمی به جهتی از جهات باطل باشد، پس از نزدیکی زن مستحق مهرالمثل می باشد.
* مواردی که مهر تعیین نشده باشد و مرد پس از نزدیکی، زن خود را طلاق دهد.
۳- مهرالمتعه: هرگاه در عقد ازدواج مهر ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر، زن خود را طلاق دهد، زن مستحق مهرالمتعه می شود. در مهرالمتعه وضعیت مرد از لحاظ اقتصادی مورد توجه واقع قرار می گیرد.
۴- مهرالسنه: مهری است که پیامبر اکرم (ص) برای دخترش فاطمه (س) تعیین کرده است. مهرالسنه یک نوع مهرالمسمی می باشد.
مهریه حال و موجل چیست؟
مهریه حال مهریه ای است که برای پرداخت آن مهلتی تعیین نشده باشد و زن این حق را داشته باشد که پس از عقد هر زمان که اراده کند، آن را مطالبه نماید؛ در مهریه حال، حق حبس وجود دارد.
مهریه موجل مقابل مهریه حال است؛ در مهریه ی موجل برای پرداخت مهریه مهلت و زمانی تعیین می شود که تا زمان فرا رسیدن آن، زن حق مطالبه و درخواست مهریه را ندارد در این نوع مهریه حق حبس وجود ندارد.
انواع مهریه از نظر زمان مطالبه
مهریه یا صداق از نظر زمان مطالبه به مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه تقسیم می شود.
۱- مهریه عندالمطالبه:
مهریه عندالمطالبه یعنی، هر زمان زوجه اراده نماید و آن را از همسرش درخواست نماید، مرد موظف است که آن را به طور کامل پرداخت نماید، مگر آنکه بتواند عدم استطاعت مالی خود را اثبات کند؛ که در این صورت دادگاه با توجه به توانایی مالی و درآمد مرد، مهریه را تقسیط می نماید.
هنگامی که مهریه به صورت عندالمطالبه است، اصل بر این است که مرد توانایی پرداخت آن را دارد، مگر آنکه خلاف آن ثابت شود و بار اثبات آن نیز بر عهده شوهر است و در واقع او باید اثبات کند توانایی کافی برای پرداخت تمام مهریه را به صورت یکجا ندارد.
۲- مهریه عندالاستطاعه:
مهریه عندالاستطاعه یعنب پرداخت آن از سوی زوج به همسرش مشروط به داشتن توانایی مالی است و اصل بر این است که مرد توانایی مالی برای پرداخت مهریه به صورت یکجا را ندارد.
چنانچه زوجه مهریه خود را درخواست نماید، اصل بر این است که زوج توانایی پرداخت تمام آن را به صورت یکجا ندارد و بار اثبات خلاف این موضوع بر عهده زوجه است.
مهریه در عقد موقت
در عقد موقت (صیغه) عدم مهر در عقد موجب بطلان است. در عقد موقت وفات زن در بین مدت موجب سقوط و از بین رفتن مهریه نمی شود و همچنین است، اگر شوهر تا آخر مدت با او نزدیکی نکند.
در ازدواج موقت هرگاه شوهر قبل از نزدیکی تمام مدت نکاح را ببخشد، باید نصف مهریه را به زن پرداخت کند.
شرایط مهریه چیست؟
۱- مهریه یا صداق باید مالیت داشته باشد و دارای ارزش مادی باشد و اشخاص بتوانند مالک آن بشوند و بتوان برای آن قیمت تعیین نمود. طبق ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی، هر چیزی را که مالیت داشته و قابل تملک نیز باشد می توان مهر قرار داد.»
۲- مهریه باید قابل تملک به وسیله زن باشد. مالی که متعلق حق شخص ثالث است؛ مگر با اجازه دارنده حق.
۳- مال باید ملک غیر نباشد؛ مگر با اجازهی مالک.
۴- مقدار و جنس و وصف آن معین و معلوم باشد.
۵- مهر باید منفعت عقلایی داشته باشد.
۶- زوج باید قدرت بر تسلیم داشته باشد.
شاید به مطالب زیر علاقه مند باشید :
۱ – تخفیف مجازات جرم کلاهبرداری
ارسال دیدگاه